Saturday, March 19, 2022

કેરળના કાર્ટૂનિસ્ટ (7): અજિત નિનાન

 કેરળ સ્કૂલના કાર્ટૂનિસ્ટોની પહેલી પેઢી શંકરની ગણીએ, એ પછીની પેઢી અબુ, વિજયન, કુટ્ટી વગેરેની ગણીએ તો કાર્ટૂનિસ્ટ અજિત નિનાન (હિન્દીમાં 'નૈનન' પણ લખાય છે) ને ત્રીજી પેઢીના ગણાવી શકાય. અબુના તે ભાણેજ થાય. અજિતનો જન્મ અલબત્ત, હૈદરાબાદમાં, અને તે કાર્યરત દિલ્હીમાં છે, છતાં તેમને કેરળ સ્કૂલના કાર્ટૂનિસ્ટ કહી શકાય. અજિતનાં કાર્ટૂનોની એક આગવી શૈલી છે, જે તેમને કેરળ સ્કૂલનાં કાર્ટૂનિસ્ટોથી અલગ તારવે છે. તેમણે 'ઈન્ડિયા ટુડે' જેવા સામયિકથી શરૂઆત કરી એટલે તેમનાં કાર્ટૂનો રંગીન રહેતાં. અત્યાર સુધી કેરળ સ્કૂલના કાર્ટૂનિસ્ટનાં કાર્ટૂન મોટે ભાગે અખબારમાં પ્રકાશિત થતા હોવાથી તે શ્વેતશ્યામ હતા. આમ, રંગને લઈને અજિતનાં કાર્ટૂન વિશેષ આકર્ષક જણાયા. આ ઉપરાંત તેમનાં કાર્ટૂનમાં રેખાઓ પાતળી તથા ચિત્રની બારીકીઓ ઘણી જોવા મળતી, જેને લીધે આખી ફ્રેમ ભરેલી જણાતી. કેરળ સ્કૂલનાં મોટા ભાગના કાર્ટૂનિસ્ટો ખપ પૂરતા ચિત્રાંકનો જ કરે છે એવું મારું નિરીક્ષણ છે. 'ટાઈમ્સ ઑફ ઈન્ડિયા'માં અજિતનાં કાર્ટૂનો આવતાં થયાં ત્યારે તેમાં પણ એ રંગીન આવતાં. આથી અજિતનાં કાર્ટૂનો રંગીન જ હોય એવી એક સામાન્ય છાપ પડી ગઈ.

અજિત નિનાન

'ટાઈમ્સ'માં 'જસ્ટ લાઈક ધેટ'ના નામે તેમનાં પોકેટ કાર્ટૂન મોટે ભાગે લક્ષ્મણનાં કાર્ટૂન તરીકે ફોરવર્ડ થતાં હતાં. પોતાનાં કાર્ટૂનમાં તે ભાગ્યે જ સહી કરે છે, આથી મોટા ભાગના લોકોને મન 'ટાઈમ્સ એટલે લક્ષ્મણ' એ જ મનમાં બેઠેલું હોવાથી આમ થાય છે. 'આઈટૂન' નામે વિભાગમાં તેમણે એક નવો પ્રયોગ હાથ ધરેલો છે. 


તેમાં વિચાર સુનિલ અગ્રવાલનો અને ચિત્રાંકન અજિતનું એ રીતે એ 'ટાઈમ્સ'માં પ્રકાશિત થાય છે. એજ રીતે જગ સુરૈયા સાથેની તેમની જુગલબંદી 'લાઈક ધેટ ઓન્લી'ના નામે પ્રકાશિત થતી. 


આ ઉપરાંત ચહેરાના રૂપાંતરણમાં અજિતની મહારત છે. એક ચહેરાને ચોથા તબક્કે સાવ ભળતી જ વસ્તુમાં રૂપાંતરિત કરવાની તેમની ખાસિયત છે. 

કાર્ટૂન ઉપરાંત તે 'ટાઈમ્સ'માં ઈલસ્ટ્રેશન પણ બનાવે છે. એમ તો તેમણે 'ડિટેક્ટીવ મૂછવાલા' નામે પાત્ર પણ સર્જેલું અને તેની ચિત્રપટ્ટી દોરતા હતા.
અજિત નિનાનની કળાના કેટલાક નમૂના અહીં જોઈ શકાશે.



No comments:

Post a Comment