ચાઉમાઉના રાજમાં પ્રજા ઉત્સવપ્રેમી હતી, કેમ કે, ચાઉમાઉ પોતે ઉત્સવપ્રેમી હતો. અરીસામાં પોતાનું પ્રતિબિંબ નિહાળવું પણ તેને મન ઉત્સવથી કમ નહોતું. ચાઉમાઉ દૃઢપણે માનતો કે રંજને હંમેશાં બિરંજમાં ફેરવી દેવો જોઈએ. આફતની જ્યાફત માણવી જોઈએ. આગમાં બાગ ખીલવવો જોઈએ. આવાં આવાં સૂત્રો તેને પોતાને બહુ ગમતાં, આથી લોકો પણ એની છૂટથી ફેંકાફેંક કરતા. જેમ કે, ‘અભાવને સ્વભાવ બનાવો....’, ‘સ્વભાવથી જ પ્રભાવ પડે છે....’, ‘પ્રભાવ નહીં, ભાવ જુઓ...’, ‘ભાવ હોય ત્યાં દાવ ન હોય...’ વગેરે.
ઉજવણી માટે ચાઉમાઉએ એક અલાયદો વિભાગ ખોલેલો, જેનો મુખ્ય હેતુ ઉજવણી કયા નિમિત્તે થઈ રહી છે એ જાહેર કરવાનો હતો. જો કે, આ વિભાગ પાસે બહુ કામ ન રહેતું, કેમ કે, ચીની લોકોને મન ખરું મહત્ત્વ ઉજવણીનું હતું, નિમિત્તનું નહીં. દરેક દિવસ તેમને મન ઉજવણીનો હતો અને દરેક ઉજવણીની તેમની પદ્ધતિ એક સમાન હતી. સવારે તેઓ મોડા ઉઠતા, મીન ચાઉ સૂપ બનાવતા અને દેશના ઉર્જાપ્રકલ્પમાં તેની વરાળ થકી પ્રદાન આપતા. મન થાય તો કૂંગ ફૂ કે કરાટેના બે-ચાર દાવ કરી લેતા. એ પછી તેઓ રંગબેરંગી કપડાં પહેરતાં અને બજારમાં રખડ્યા કરતા. નમતી બપોરે લોકો નાના ટોળામાં એકઠા થતા અને ફટાકડા ફોડતા. સાંજે તેઓ સૂપ ન બનાવતા, કેમ કે, સૂપની વરાળમાંથી વાદળો બનવાની પ્રક્રિયા સાંજના સમયે થતી નહીં અને તેઓ રાષ્ટ્રીય ઊર્જાપ્રકલ્પમાં પોતાનું યોગદાન આપી શકતા નહીં. આમ, કહી શકાય કે તેઓ માત્ર સવારના સમયે જ ભોજન લેતા, જે મુખ્યત્વે પીણાસ્વરૂપે હતું. આને કારણે ચીની લોકોનો શારિરીક બાંધો સુડોળ રહેતો. જૂની પેઢીના કેટલાક લોકો એને ‘દુબળો’ કહેતા, પણ એમની વાતને આમે કોઈ ગણતું નહોતું.
આ પરિસ્થિતિમાં રાજ્યના ઉજવણી વિભાગ પાસે ખાસ કામ ક્યાંથી હોય! પણ એ વિભાગ બંધ કરી ન શકાય. આથી ચાઉમાઉએ ફરમાન બહાર પાડ્યું કે આ વિભાગે હવે પ્રજા વતી વિવિધ વસ્તુઓ ફોડવાનું કામ હાથ ધરવું. ઘોષણા થતાં જ ચીની લોકોએ સવારથી આ વિભાગના કાર્યાલય પર લાઈન લગાવી. સમૃદ્ધ લોકો અખરોટ લઈને, મધ્યમવર્ગીયો નાળિયેર લઈને, તો સામાન્ય સ્થિતિવાળા ઠીકરાં લઈને ફોડાવવા માટે આવ્યા હતા. એ સૌ વિભાગીય અધિકારીઓ સાથે રકઝક કરી રહ્યા હતા. વિભાગીય અધિકારી લોકોને સમજાવતા કે ‘વિવિધ વસ્તુઓ’ ફોડવાનો અર્થ દારૂખાનાની વિવિધ વસ્તુઓ છે, જેમ કે, કોઠી, ભોંયચકરડી, રોકેટ, ફૂલઝડી, હાથચકરડી, એરોપ્લેન વગેરે..આ સાંભળીને લોકો અકળાતા અને કહેતા કે વિભાગીય અધિકારીઓ સમ્રાટના આદેશનું મનસ્વી અર્થઘટન કરી રહ્યા છે. આટલી સંકુચિત દૃષ્ટિ સમ્રાટની હોય જ નહીં.
રકઝક ચાલતી રહી. થોડા સમય પછી ‘ચાઉમાઉનો જય હો’ના સૂત્રોચ્ચાર થયા. મીન ચાઉનો ગરમાગરમ સૂપ અને નૂડલ્સ પણ આવ્યાં. એક મવાલી જેવા ચીનાએ પરંપરાને અનુસરીને સૂત્ર ઠપકાર્યું, ‘ગરમાગરમ ચર્ચા અને ગરમાગરમ સૂપ વચ્ચે મારે પસંદગી કરવાની હોય તો હું સૂપની કરું.’ ચીનમાં સૂત્રબાજોની ક્યાં કમી હતી! એક વયસ્ક ચીની મહાત્માએ કહ્યું, ‘પસંદગીમાં રાખો સંજીદગી, તો બની જશે તમારી જિંદગી’. વયસ્ક ચીની મહાત્માનો હુરિયો બોલાવાયો. કોઈકે સૂત્ર ફેંક્યું, ‘જિંદગી કાલ નહીં, આજ છે, ચીનમાં ચાઉમાઉનું રાજ છે’. એ પછી સૌ સૂપના સબડકા ભરવા લાગ્યા.
સમય થયો એટલે વિભાગીય કાર્યાલય બંધ થઈ ગયું. એકઠા થયેલા સૌ પણ પોતપોતાને ઘેર ગયા. ચાઉમાઉને આ ઘટનાનો અહેવાલ મળ્યો. ચાઉમાઉનું સુખ એ હતું કે તેને કદી લાગતું નહીં કે પોતે ખોટો નિર્ણય કર્યો છે. આથી લીધેલા નિર્ણય બાબતે હેમ્લેટીયન અવઢવની કે નિર્ણય પર ફેરવિચારની કુટેવ તેને પડી જ નહોતી. પોતાના બાળપણમાં ઘણા ચીની બૌદ્ધિકોને તેણે નિર્ણય પર ફેરવિચાર કરવાની આંટીઘૂંટીમાં અટવાઈને પીડાતા જોયા હતા. ચાઉમાઉએ વિચાર્યું કે ફોડવામાં બીજા શેનો શેનો સમાવેશ કરાવી શકાય?
આવા સમયે તે દીવાન હાઉવાઉને બોલાવતો. સલાહ તો તે કદી કોઈની લેતો નહીં, પણ દીવાનને પોતે દીવાન હોવાનો અહેસાસ રહે અને એ પ્રતિતિ પણ રહે કે આખરે રાજા ચાઉમાઉ છે એટલા માટે એને બોલાવાતો. એ રાતે બેઉ મોડે સુધી બેઠા. એટલે કે ચાઉમાઉ બેઠો અને દીવાન ઊભો રહ્યો. ફોડવાલાયક સામગ્રી ધરાવતા બીજા કયા વિભાગો છે એ વિશે વાત ચાલી. લાંબી ચર્ચા પછી મોડી રાતે હાઉવાઉએ વિદાય લીધી.
બીજા દિવસે ચાઉમાઉએ જાહેરનામું બહાર પાડ્યું. એ મુજબ ‘ઉજવણી વિભાગ’માં ‘શિક્ષણ વિભાગ’નું વિલીનીકરણ કરી દેવામાં આવ્યું હતું. હવે ‘ઉજવણી વિભાગ’ બરાબર કાર્યક્ષમ બનવા લાગ્યો. આખું વરસ દારૂખાનું ફોડવાની એકવિધતામાંથી તેને હવે મુક્તિ મળી હતી. અખરોટ, નાળિયેર કે ઠીકરાં ફોડવાની પણ તેણે જરૂર નહોતી. ચીનની શાળા, મહાશાળા, કૂંગ ફૂ શાળા, કરાટે સ્કૂલ કે અન્ય ક્યાંય પણ પરીક્ષા લેવાતી હોય એ અગાઉ તેણે પરીક્ષાનાં પેપર ફોડવાનું કામ શરૂ કર્યું. આ કાર્યક્રમ બહુ લોકપ્રિય બની રહ્યો. આને કારણે ચીનમાં શિક્ષણે તેજ ગતિ પકડી અને નિષ્ફળ ઊડ્ડયન પછી ચીની સમુદ્રમાં ખાબકતા રોકેટની ઝડપે તે ખાડામાંથી ઊતરીને પાતાળ સુધી ઊતરી આવ્યું.
ચીનની ઉત્સવઘેલી પ્રજા એનો પણ ઉત્સવ મનાવવા લાગી. ચીની ચાઉમાઉના રાજમાં લોકોને લીલાલહેર હતી.
(રમણલાલ સોનીએ સર્જેલાં ચીની ચાઉમાઉ ને એનો દીવાન હાઉવાઉનાં મૂળ પાત્રો પર આધારિત નવી કથા)
No comments:
Post a Comment