ચાઉમાઉએ ગાદી સંભાળ્યા પછી લોકોને મજા આવવા લાગી. તેમને એ અણસાર પણ નહોતો કે જીવન આ હદે રંગીન અને સંગીન હશે. ચાઉમાઉએ લોકોને મંત્ર આપ્યો કે જીવન એક ઉત્સવ છે, અને દરેક દિવસ ઉત્સવની જેમ જ જીવો. આમ જણાવ્યા પછી બીજા કોઈની રાહ જોવાને બદલે તે પોતે જ ઉજવણી શરૂ કરી દેતો.
ચીનના અસ્તિત્વ પહેલાંથી લોકો સવારે જાગતા હતા. ચાઉમાઉએ સૌને એ અહેસાસ કરાવ્યો કે સવારે પથારીમાંથી જાગવું એ કેવડો મોટો ઉત્સવ છે. તેને ‘પથારીત્યાગોત્સ્વ’ તરીકે ઉજવો. જાગીને ચીનાઓ વિશ્વના અન્ય તમામ લોકોની જેમ શૌચાદિ કર્મ પતાવતા. ચાઉમાઉએ તેમને સમજાવ્યું ત્યારે તેમને ખ્યાલ આવ્યો કે પેટ સાફ આવવું કોઈ ઉત્સવથી કમ નથી. એ ક્રિયાનું નામ પડ્યું ‘શૌચોત્સવ’. શૌચોત્સવમાં પણ એકવિધતા ન લાગવી જોઈએ. જે લોકો પોતાના ઘરના નિર્ધારીત સ્થાને એ ક્રિયા કરતા તેને તેઓ ‘વિચારોત્સવ’ તરીકે ઓળખતા. જે લોકોને ઘર નહોતું એ લોકો સીમમાં જતા, અને તેને તેઓ ‘કુદરતીખાતરઉત્પાદનોત્સવ’ કહેતા અને રાષ્ટ્રના વિકાસમાં પોતે કંઈક અર્પી રહ્યા હોવાનું માનીને ‘પ્રદાનોત્સવ’ ઉજવતા.
દિવસ ઉગવાથી શરૂ થયેલાં વિવિધ નામાભિધાન રાત્રે પથારીમાં સૂએ ત્યારે ‘નિંદરોત્સવ’થી પૂર્ણ થતાં. જે લોકોને સૂવા માટે પથારી સુલભ નહોતી તેઓ ‘સારા જહાં હમારા ઉત્સવ’ ઉજવતા. આ બન્ને અંતિમો વચ્ચેના તમામ ઉત્સવ કયા સ્તરે જઈને અટક્યા હશે અને એમાંથી શું બાકાત રહ્યું હશે એનો ‘કલ્પનોત્સવ’ જાતે ઉજવી લેવો.
ચીનાઓના જીવનમાં એકવિધતાને સદંતર જાકારો હતો. ચીનમાં પાન્ડા, ગિબ્બન, ડ્રેગન જેવી પ્રજાતિનાં પ્રાણીઓ હતાં, પણ ‘પોઝીટીવ થીન્કર’, ‘મોટીવેશનલ સ્પીકર’ જેવી પ્રજાતિઓ હજી અસ્તિત્વમાં આવી નહોતી. ચાઉમાઉને દેશવિદેશમાં ફરવાનું, નવાં નવાં કપડાં પહેરવાનું બહુ ગમતું. તે વિદેશમાં જાય તો કોઈ તેનો ભાવ પૂછે કે ન પૂછે, પણ ચીનમાં પાછા આવીને ચાઉમાઉ એવો ‘પ્રચારોત્સવ’ ઉજવતો કે ચીનાઓને એમ જ લાગતું ચાઉમાઉ વિશ્વવિજય કરીને આવ્યો છે. વિદેશમાં પોતે જોયેલી, પોતાને ગમી ગયેલી બાબતોનો તે ચીનમાં અમલ કરતો, ભલે ને ચીનમાં એ અનુકૂળ હોય કે ન હોય. ચીનાઓ પોતાના રાજાના આ અભિગમને બહુ વખાણતા.
ચાઉમાઉ એક વાર ભારતની મુલાકાતે પણ આવેલો. તેણે જોયું કે સમગ્ર ભારતમાં ચીની ખોરાક ગલીએ ગલીએ ઉપલબ્ધ છે અને લોકો તેને હોંશે હોંશે ઝાપટે છે. આ જોઈને એ રાજીરાજી થઈ ગયો. ચીન પાછા ફરીને તેણે ચીનીઓને કહ્યું, ‘તમે સૌ જાણો છો કે મને યુદ્ધ કરવું ગમતું નથી. પણ મારી ધાક છેક ભારત સુધી પહોંચેલી છે.’ આ સાંભળીને સૌએ તાળીઓ પાડી. ચાઉમાઉએ કહ્યું, ‘ભારતવાળા આપણાથી એટલા બધા ફફડે છે કે તેમણે આપણા સૈન્ય માટે ખોરાકનો બંદોબસ્ત કરી દીધો છે.’ લોકોએ ફરી વધુ જોરથી તાળીઓ પાડી, કેમ કે, ચાઉમાઉના સૈન્યના સૈનિકો ચારે બાજુ ઊભા રહેલા અને હવે તેઓ આંટા મારવા લાગ્યા હતા. ચાઉમાઉએ કહ્યું, ‘આપણું સૈન્ય ભારત પર આક્રમણ કરશે તો ભૂખ્યું નહીં રહે.’ લલકારના સ્વરે તેણે જોરથી કહ્યું, ‘પણ મારા પ્યારા દેશવાસીઓ! આપણા મહાન દેશની પરંપરાને અનુસરીને હું આપણા સૈન્યને ભારત નહીં મોકલું. દુશ્મન પણ બરોબરીનો હોવો જોઈએ. શું કહો છો?’ સૌએ ‘હા..આ..આ..’નો ગગનઘોષ કર્યો. ચાઉમાઉએ કહ્યું, ‘આપણે કોઈથી ડરતા નથી, અને આપણને કોઈ ડરાવી શકતું નથી. એટલે આપણા બહાદુર સૈન્યને આપણે ખોટો શ્રમ કરાવતા નથી. તેને બદલે હું સૈન્યને આપણા જ દેશમાં પોતાની કામગીરી અસરકારક રીતે ચાલુ રાખવાનો અનુરોધ કરું છું.’ ચીનાઓ ચાઉમાઉનો શાંતિપ્રેમ તેમજ અહિંસાપ્રેમ જોઈને રાજી થઈ ગયા. તેમને થયું કે રાજા હજો તો આવા! આવો રાજા તો પાછલાં જન્મના કર્મપ્રતાપે જ મળે. ચીનાઓ ભોળા પણ હતા. તેમને હજી એ ખ્યાલ નહોતો આવ્યો કે સૈન્ય પોતાના દેશમાં જ અસરકારક કામગીરી ચાલુ શી રીતે રાખશે?
સમય જતાં રાજ્યના ઉત્સવમાં સૈન્ય પણ જોડાતું ગયું. એ પછી ધીમે ધીમે દંડોત્સવ, ઉઠબેસોત્સવ, થપાટોત્સવ, લાતોત્સવ જેવા સાવ નવિન પ્રકારના ઉત્સવો ચલણમાં આવતા ગયા. આ અગાઉ કોઈ શાસકે પ્રજાની દરકાર આ હદે કરી નહોતી. આવું ખુદ ચાઉમાઉ કહેતો એટલે એ સાચું જ હોય ને!
કાળક્રમે ચીનાઓ એમ માનતા થઈ ગયા કે ચાઉમાઉએ ગાદી સંભાળ્યા પછી જ ચીન દેશ અસ્તિત્વમાં આવ્યો છે. ચાઉમાઉએ એક નવું સૂત્ર વહેતું કર્યું, ‘ઈન મીન ને ચીન’. આમાં ‘ઈન’ એટલે ચાઉમાઉ પોતે, અને ‘મીન’ એટલે ચીનાઓ. સૂત્રનો મતલબ શો એ કોઈને ન સમજાતું. એવું તો ચાઉમાઉએ આપેલા દરેક સૂત્ર બાબતે બનતું, પણ સૌને એ બોલવાની મજા આવતી. અને ચાઉમાઉના રાજમાં ‘મજા’ જ સૌથી મહત્ત્વની હતી.
ચીનાઓ હોંશેહોંશે બોલતા, ‘ચાઉમાઉ સે હૈ હમારા કલ, ઈન્ડિયા કી ગલી મેં મિલે હક્કા નૂડલ.’
બિચારા ભારતીયો તો પોતાના શોખથી ચીની વાનગીઓને ભારતીય રૂપ આપીને ખાતા હતા. તેમને શી ખબર કે ચીનમાં એમના નામે શું ચલાવાય છે? એમને તો ચીનમાં ચાઉમાઉ નામનો કોઈ રાજા છે એ પણ ખબર નહોતી. તો એ ક્યાંથી ખબર હોય કે ચાઉમાઉના રાજમાં ચીનાઓને લીલાલહેર છે!
(રમણલાલ સોનીએ સર્જેલાં ચીની ચાઉમાઉ ને એનો દીવાન હાઉવાઉનાં મૂળ પાત્રો પર આધારિત નવી કથા)
No comments:
Post a Comment