ચીની ચાઉમાઉ, એનો દીવાન હાઉવાઉ (4): ગધેડાના બાપને બી દેખું છું!

ચાઉમાઉના રાજ્યમાં દાતણ પણ કોઈને વેચ્યું હોય તો રાજ્યમાં નોંધાવવું પડે, પછી ગધેડો વેચ્યો હોય તો નોંધાવવો પડે એમાં શી નવાઈ?

'હાક થૂ' કરીને એક વેપારી હતો. તેણે એક ધોળો ગધેડો વેચ્યો, એટલે ગધેડા ખાતાના અમલદારની પાસે એ એની નોંધ કરાવવા ગયો. ગધાધિકારીએ લાંબો કાગળ કાઢ્યો અને એમાં વેચાણનો દસ્તાવેજ લખવા માંડ્યો. એક પાનું લખ્યું, બે લખ્યાં, ચાર લખ્યાં તોયે હજી એમાં ગધેડો શબ્દ આવ્યો નહીં, એટલે વેપારી અકળાયો. તેણે ગધાધિકારીને કહ્યું, 'સાહેબ! ચાર પાનાં લખાયાં તોયે હજી એમાં ગધેડો કેમ દેખાતો નથી?'

નવાઈ પામી ગધાધિકારીએ કહ્યું: 'કેવી વાત કરે છે તું? શું તને અહીં ગધેડો નથી દેખાતો? તો અહીં બીજું છે શું?'

વેપારી આંખો ખેંચી દસ્તાવેજ સામે જોઈ રહ્યો. પછી કહે: 'હું તો કંઈ દેખતો નથી!'

'કંઈ દેખતો નથી? મને પણ દેખતો નથી? આ મારા દીકરાને પણ દેખતો નથી?' ગધાધિકારીએ કહ્યું.

'જી, દેખું છું. એમ તો રૂડુંરૂપાળું દેખું છું.'

'તો ગધેડાને દેખતો નથી એમ કેમ કહે છે?'

માથું ખંજવાળી હવે વેપારીએ કહ્યું: 'દેખું છું, સાહેબ, બરાબર દેખું છું. ગધેડાને બી દેખું છું. અને ગધેડાના બાપને બી દેખું છું.'

(રમણલાલ સોની લિખીત, શ્રી હરિહર પુસ્તકાલય-સુરત દ્વારા પ્રકાશિત બાળવાર્તાસંગ્રહ ચીની ચાઉમાઉ, એનો દિવાન હાઉવાઉ', પ્રકાશન વર્ષ: 1967)