ડાયનોસોરયુગથી ડ્રોનયુગ સુધીની કાર્ટૂનસફર

'મેનેજમેન્ટ' વિષે ઘણું લખાયું છે, બોલાયું છે, ચર્ચાયું છે. મારા જેવા અનેક માટે 'મેનેજમેન્ટ' શબ્દ લગભગ કોર્સ બહારનો કહી શકાય એવો હશે. આપણા પોતાના માટે આપણે અમુક કાર્યપદ્ધતિથી કામ કરતા હોઈએ, પણ એને માટે 'મેનેજમેન્ટ' શબ્દ વાપરવો ભારે લાગે. આથી જ, 'મેનેજમેન્ટ' શબ્દ સાથે મોટે ભાગે ગાંભીર્ય અને શુષ્કતાનો ભાવ જોડાયેલો હોય એવું મને લાગ્યા કરે છે. પણ અમદાવાદના 'સ્ક્રેપયાર્ડ'માં કરેલા કાર્ટૂન કાર્યક્રમોની શ્રેણી 'કહત કાર્ટૂન' દરમિયાન ત્યાંના નિયમિત ભાવક તરીકે આવતા પાર્થ ત્રિવેદીએ પ્રસ્તાવ મૂક્યો કે આ કાર્યક્રમ 'અમદાવાદ મેનેજમેન્ટ એસોસિયેશન'માં કરીએ. આ સંસ્થા સાથે સંકળાયેલા પાર્થે જણાવ્યું કે કાર્યક્રમ માટે જરૂરી મંજૂરી પણ તેમણે લઈ લીધી છે. આ જાણીને સુખદ આશ્ચર્ય થયું અને અમે એ કવાયત આદરી કે આ કાર્યક્રમમાં કયા વિષયનાં કાર્ટૂન બતાવવાં? કેમ કે, અહીં કયા વર્ગના શ્રોતાઓ આવતા હશે એનો મને જરા પણ અંદાજ નહોતો. ચર્ચાને અંતે નક્કી થયું કે રાજકારણ અને સામાજિક વિષયનાં કાર્ટૂનોથી મોટા ભાગના લોકો પરિચીત હોય છે. એટલે આપણે એ બાબત બતાવીએ કે એમાં કોઈ વિષયબાધ નથી. તો? તો એ કે સૃષ્ટિના સર્જનથી લઈને છેક એ.આઈ., અને ડ્રોન યુગ સુધીના વિષય પર બનેલાં કાર્ટૂન બતાવવાં. બસ, પછી કવાયત ચાલુ થઈ અને બીગ બૅન્ગ, આદમ અને ઈવથી લઈને ડાયનોસોર, પ્રાગૈતિહાસિક યુગ, વિવિધ સંસ્કૃતિઓ, વિજ્ઞાનના આવિષ્કાર, અને પછી આધુનિક યુગમાં પરગ્રહના જીવો, એ.આઈ., ડ્રોન સુધી વાત લંબાઈ. દરેક યુગનાં પ્રતિનિધિરૂપ બે-ત્રણ કાર્ટૂન, કેમ કે, આખો વાર્તાલાપ એક કલાકમાં પૂરો કરવાનો, અને પછી સવાલજવાબ.

20 સપ્ટેમ્બર, 2024ના ગુરુવારે સાંજના સાડા છ વાગ્યે શરૂ થયેલા કાર્યક્રમ અગાઉ 'એ.એમ.એ.'ના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર શ્રી ઉન્મેશ દીક્ષિત સાથે ટૂંકી મુલાકાત થઈ અને તેમણે આ સંસ્થામાં કાર્ટૂનના વિષયનો પ્રવેશ થવા બદલ આનંદ વ્યક્ત કર્યો.

કાર્યક્રમના વિષય અંગેની પૂર્વભૂમિકા

શ્રોતાવર્ગ

આરંભે ટૂંકમાં રજૂઆતકર્તાનો ઔપચારિક પરિચય પાર્થ દ્વારા અપાયો અને સ્વાગતાદિ વિધિ ઝડપભેર પતાવીને કાર્યક્રમ શરૂ થયો. સમયમર્યાદા અનુસાર પૂરો પણ થયો અને પછી સવાલજવાબનો વારો આવ્યો. આ પ્રકારના કાર્યક્રમમાં મને સૌથી ગમતો હિસ્સો સવાલજવાબનો હોય છે. કેમ કે, કાર્યક્રમ જોયા પછી વધુ સવાલો થતા હોય છે.

અનેક પરિચીતો ઊપરાંત ઘણા નવા ચહેરા હતા, જે આ કાર્યક્રમનો વિષય જાણીને આવ્યા હતા. સવા કલાકના આ કાર્યક્રમમાં મજા આવી. હવે પછી ગાંધી જયંતિ નિમિત્તે 10 ઑક્ટોબરે આ જ સ્થળે 'ગાંધીજી હજી જીવે છે' કાર્યક્રમમાં ગાંધીજી વિશેનાં કાર્ટૂનોની રજૂઆતનો ઉપક્રમ છે.

(તસવીર સૌજન્ય: બિનીત મોદી અને પાર્થ ત્રિવેદી)

સૃષ્ટિનું સર્જન (Cartoonist: Aldan Kelly)

ઈજિપ્શિયન સંસ્કૃતિ: "એ લોકો ઈકોનોમી ક્લાસવાળા લાગે છે."
(Cartoonist: Ajit Ninan)

ડ્રોનબાણ (Cartoonist: Robert Ariail